หัวใจสามห้องของนักศิลปะ

อนันต์   ประภาโส

          ชีวิตของคน ๆ  หนึ่งที่เกิดหลงใหลในความงามของศิลปะเสียแล้วไม่ว่าเขาจะเติบโตไปในสายอาชีพใด  สุดท้ายเมื่อเวลาในชีวิตของเขาเหลือจากงานประจำก็ต้องหันกลับมาเสพศิลปะตามใจปรารถนา  เช่นหลาย ๆ  ท่านที่เรารู้จักไม่ว่าจะเป็น  อาจารย์กำจร  สถิรกุล  อดีตผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย  นายแพทย์วิทยา  นาควัชระ  แพทย์หญิงพันทิวา  สินรัชตานันท์  หรือแม้แต่คุณชวน  หลีกภัย  ก็ยังหาเวลาว่างหลีกลี้จากงานประจำไปทำกิจกรรมทางศิลปะออกบ่อย ๆ 

          สำหรับน้อง ๆ  ที่ต้องการเติบโตไปในแวดวงของสิลปะจำเป็นที่จะต้องมีความรู้ความสามารถในเชิงศิลปะที่เชี่ยวชำนาญ   เพื่อที่จะสามารถสร้างสรรค์ผลงานเพื่อตอบสนองตัวเอง  หรือลูกค้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ

          การทำงานศิลปะให้ดีได้อย่างใจนึกต้องคำนึงถึงหัวใจสำคัญของศิลปะ  3  ข้อ  คือ

          1.  ต้องมีความรู้ความสามารถในการวาดเส้นเป็นอย่างดี

2.     ต้องเข้าใจในเรื่ององค์ประกอบศิลป์เป็นอย่างดี

3.     ต้องรู้จักทฤษฎีสีและสามารถนำมาใช้ในการทำงานได้

หากน้อง ๆ  สามารถเรียนรู้และฝึกฝนทั้งสามสิ่งนี้ได้อย่างลึกซึ้ง  และถ่องแท้  และยึดถือไว้เป็นสรณะในใจตลอดเวลาแล้ว  ชีวิตนี้น้องไม่ต้องไปทำอะไรแล้ว  ทำแต่ศิลปะอย่างเดียวก็สบาย  ไม่ว่าจะมาไม้ไหนเราก็สามารถที่จะรับได้ทุก ๆ  สถานการณ์  ทั้งงานวิจิตรศิลป์  หรืองานศิลปะประยุกต์

ความหมายและประโยชน์ในการศึกษาวิชาต่าง ๆ  ทั้งสามวิชามีดังนี้

วาดเส้น

พื้นฐานที่สำคัญที่สุดของนักศิลปะก็คืองานวาดเส้น  (DRAWING)  เป็นการสื่อความหมายวิธีหนึ่งของมนุษย์เป็นการนำเสนอความคิดของหู้วาดไปสู่ผู้ดูด้วยขบวนการทางการวาด  ขีด  ขูด  เขียน  ลากให้เกิดเส้นหรือร่องรอยด้วยวัสดุอย่างใดอย่างหนึ่ง  เพื่อการสื่อความหมาย  บันทึกประสบการณ์  หรือจินตนาการเป็นการแสดงออกให้ปรากฏซึ่งความคิด  ความเชื่อ  หรือเพื่อเป็นหลักฐานบางอย่าง

ในทางวิชาการ  การวาดเส้นถือเป็นขั้นตอนที่สำคัญที่สุดในขบวนการสร้างสรรค์เนื่องจากศิลปะในทุกแขนงจะต้องใช้กรรมวิธีการวาดเส้นเป็นขั้นตอนแรกในการถ่ายทอดสิ่งที่อยู่ในความคิดให้เกิดเป็นรูปธรรมก่อนที่จะพัฒนาไปสู่การนำเสนอในรูปแบบอื่น ๆ  ไม่ว่าจะเป็น  จิตรกรรม  ประติมากรรม  สถาปัตยกรรม  หรืองานออกแบบอื่น ๆ 

องค์ประกอบศิลป์

“การดู”  เป็นขบวนการที่สำคัญที่สุดในงานประเภททัศนศิลป์  ผลงานที่ปรากฏต่อสายตาจะดี  จะสวย  แปลกใหม่  เหมาะสมหรือไม่  ขึ้นอยู่กับการจัดวางองค์ประกอบด้วย  ศิลปะที่ดีนั้นต้องมีความพอเหมาะพอดีในการเลือกใช้สื่อต่าง ๆ  เช่น  การวางตำแหน่งของวัตถุในภาพการใช้น้ำหนักในปริมาณที่เหมาะสม  การสร้างความกลมกลืนในภาพการวางจุดเด่นให้ผลงานมีความน่าสนใจ  ฯลฯ

หากเรามีการจัดองค์ประกอบของภาพที่นำเสนอให้สวยงามเหมาะสมกับเนื้อหาสาระที่ต้องการแสดงออก  มีการสร้างสรรค์ที่สามารถกระตุ้นให้ผู้สนใจ  และคล้อยตามได้  เมื่อบวกกับความสามารถในการวาดเส้นแล้วเราก็สามารถสื่อความคิดของเราไปสู่ผู้ดูได้อย่างถูกต้องตรงกับความรู้สึกของเรา

ทฤษฎีสี

“สี”  มีความสำคัญต่ออารมณ์  และความรู้สึกของมนุษย์เป็นอย่างยิ่ง  ไม่ว่าจะเป็นอารมณ์สนุก  เศร้า  ดีใจ  เสียใจ  เหงาหงอย  ฯลฯ  เหล่านี้สามารถที่จะใช้สีเป็นสื่อภาษาบอกอารมณ์  เช่น  สีแดงให้ความรู้สึกร้อนแรง  ตื่นเต้น  สีเขียวให้ความรู้สึกสดชื่นมีชีวิตชีวา  เป็นต้น

หากเรามีความรู้ความเข้าใจเรื่องสีเป็นอย่างดี  และรู้ว่าสีแต่ละสีมีอิทธิพลต่อกันอย่างไร  และมีอิทธิพลต่อผู้ดูอย่างไร  เมื่อนำมาประกอบเข้ากับการวาดเส้นที่สวยงาม  และการจัดองค์ประกอบของภาพที่เหมาะสมแล้ว  ผลงานชิ้นนั้นก็จะสมบูรณ์ที่สุด  เพราะสีจะเป็นตัวบ่งบอกถึงสภาพความเป็นจริงได้ดี  เช่น  การชมโทรทัศน์หากเป็นโทรทัศน์ภาพขาวดำเราจะสามารถสื่อสารเรื่องราวได้แต่อารมณ์จะออกมาแบบแบน ๆ  ถ้ามีสีเข้าไปช่วยจะบอกได้เลยว่าบรรยากาศของภาพเป็นอย่างไร  เวลาเช้า  สาย  บ่าย  ค่ำ  ทำให้ผู้ดูคล้อยตามได้มากขึ้น

อย่างไรก็ดี  การยึดหัวใจของศิลปะทั้ง  3  นี้ไว้ก็ไม่ใช่ว่าจะทำให้เราประสบความสำเร็จ เสมอไป  ยังมีอีกสิ่งหนึ่งที่ต้องคำนึงถึงก็คือ  ความคิดสร้างสรรค์  รวมไปถึงการดุแบบอย่างครูอาจารย์  หรือรุ่นพี่ที่เคยทำงานมาก่อนก้จะช่วยสร้างประสบการณ์ทางศิลปะให้เรามากขึ้น  เช่นการไปดุนิทรรศการศิลปะที่จัดขึ้นตามสถานที่ต่าง ๆ  หรือนิทรรศการของสถาบันการศึกษาต่าง ๆ  เป็นต้น

เมื่อเรากำหัวใจทั้ง 3 ห้อง  ของการสร้างสรรค์ศิลปะไว้ในมือได้แล้ว  ความสำเร็จต่าง ๆ  ในการทำงานศิลปะก็จะตามมาอย่างแน่นอน